Het directe-instructiemodel: effectieve strategieën voor leervorderingen

Geplaatst op 14 augustus 2024

Het directe-instructiemodel is een pedagogische benadering die veel wordt toegepast in het onderwijs om de leervorderingen van studenten te bevorderen. Dit model is gericht op gestructureerde en duidelijke instructie, waarbij de leerkracht een actieve rol speelt in het leerproces. In dit artikel onderzoeken we de kernprincipes van het directe-instructiemodel, hoe het de leervorderingen kan stimuleren, en de rol van de leerkracht in deze benadering.

Wat is het Directe-Instructiemodel?

Het directe-instructiemodel is een gestructureerde onderwijsmethode waarbij de leerkracht stapsgewijs en expliciet instructies geeft aan de studenten. Dit model benadrukt duidelijkheid, herhaling, en voortdurende feedback om ervoor te zorgen dat studenten de leerdoelen begrijpen en bereiken. Het model is ontworpen om effectief te zijn voor een breed scala aan studenten, inclusief die met verschillende leerbehoeften.

1. Heldere Doelen en Verwachtingen

   In het directe-instructiemodel worden duidelijke leerdoelen en verwachtingen gepresenteerd aan de studenten. Dit helpt hen te begrijpen wat er van hen wordt verwacht en hoe ze hun prestaties kunnen meten. Duidelijke doelen zorgen ervoor dat studenten weten wat ze moeten leren en waarom het belangrijk is.

   • Specifieke Leerdoelen: De leerkracht stelt concrete, meetbare doelen vast voor elke les.
   • Duidelijke Verwachtingen: Verwachtingen worden gepresenteerd zodat studenten weten wat er van hen wordt verwacht tijdens en na de les.

2. Stapsgewijze Instructie

   Het model maakt gebruik van stapsgewijze instructie om complexe taken te vereenvoudigen. Dit betekent dat de leerkracht de stof opdelen in kleinere, beheersbare stappen en deze één voor één aan de studenten uitlegt. Elke stap wordt herhaald en geoefend totdat de studenten het beheersen.

   • Demonstratie: De leerkracht demonstreert elke stap van de taak of vaardigheid.
   • Oefening: Studenten krijgen de kans om elke stap te oefenen met de begeleiding van de leerkracht.

3. Actieve Leerparticipatie

   Studenten worden actief betrokken bij het leerproces door middel van oefeningen, vragen en interactie. Dit bevordert niet alleen hun begrip van de stof, maar helpt ook bij het ontwikkelen van hun probleemoplossende vaardigheden en kritisch denken.

   • Interactie: Studenten worden aangemoedigd om vragen te stellen en deel te nemen aan discussies.
   • Oefeningen en Activiteiten: Praktische oefeningen helpen studenten om de geleerde concepten toe te passen en te internaliseren.

4. Directe Feedback

   Regelmatige en gerichte feedback is een essentieel onderdeel van het directe-instructiemodel. De leerkracht biedt onmiddellijke feedback op de prestaties van de studenten, wat hen helpt om eventuele fouten te corrigeren en hun begrip te verdiepen.

   • Onmiddellijke Feedback: Feedback wordt gegeven tijdens de les om directe correcties en aanpassingen mogelijk te maken.
   • Constructieve Inzichten: De feedback is gericht op het verbeteren van specifieke aspecten van de prestaties van de studenten.

5. Herhaling en Versterking

   Het model maakt gebruik van herhaling en versterking om ervoor te zorgen dat de geleerde concepten goed worden begrepen en onthouden. Door regelmatig terug te keren naar belangrijke punten en deze te herhalen, worden de leerdoelen versterkt.

   • Herhalende Oefeningen: Belangrijke concepten worden regelmatig herhaald om ervoor te zorgen dat studenten deze goed begrijpen.
   • Versterking: Positieve versterking en beloningen worden gebruikt om goed gedrag en prestaties te stimuleren.

Impact van het Directe-Instructiemodel op Leervorderingen

Het directe-instructiemodel heeft aangetoond effectief te zijn in het verbeteren van de leervorderingen van studenten. Onderzoek en praktijkervaring tonen aan dat dit model de volgende voordelen biedt:

1. Verbeterde Begrip en Prestatie

   Door de gestructureerde en stapsgewijze aanpak kunnen studenten de stof beter begrijpen en beheersen. De duidelijke uitleg en herhaling helpen hen om de concepten grondig te begrijpen en toe te passen.

   • Verhoogd Begrip: Studenten hebben een beter begrip van complexe concepten door de stapsgewijze instructie en herhaling.
   • Verbeterde Prestaties: De continue feedback en oefening dragen bij aan betere prestaties en een dieper begrip van de leerstof.

2. Verhoogde Betrokkenheid en Motivatie

   Het directe-instructiemodel bevordert de betrokkenheid van studenten door actieve deelname en interactie. Dit verhoogt hun motivatie om te leren en deel te nemen aan de lesactiviteiten.

   • Actieve Deelname: Studenten worden actief betrokken bij de les door interactie en praktische oefeningen.
   • Motivatie: De gestructureerde aanpak en positieve versterking helpen om de motivatie van studenten te verhogen.

3. Effectieve Ondersteuning voor Diverse Leerbehoeften

   Het model is bijzonder effectief voor studenten met verschillende leerbehoeften, waaronder die met leerstoornissen of andere uitdagingen. De stapsgewijze instructie en voortdurende feedback bieden extra ondersteuning voor deze studenten.

   • Aangepaste Instructie: Het model kan worden aangepast aan de behoeften van individuele studenten door extra uitleg en oefening te bieden.
   • Ondersteuning bij Leerproblemen: Studenten met leerproblemen krijgen gerichte ondersteuning om hun uitdagingen te overwinnen.

De Rol van de Leerkracht

In het directe-instructiemodel speelt de leerkracht een centrale rol in het leerproces. De leerkracht is verantwoordelijk voor het plannen en uitvoeren van de instructie, het bieden van feedback, en het begeleiden van de studenten. De effectiviteit van het model hangt sterk af van de vaardigheden en toewijding van de leerkracht.

1. Voorbereiding en Planning

   De leerkracht moet zorgvuldig de lesinhoud en instructies voorbereiden. Dit omvat het opstellen van duidelijke leerdoelen, het ontwikkelen van stapsgewijze instructies, en het plannen van oefeningen en activiteiten.

   • Lesvoorbereiding: Zorgvuldig plannen van de lesinhoud en instructie om aan de behoeften van de studenten te voldoen.
   • Materiaalontwikkeling: Ontwikkelen van lesmaterialen en oefeningen die aansluiten bij de leerdoelen.

2. Effectieve Communicatie

   Het vermogen om duidelijk en effectief te communiceren is essentieel voor het succes van het directe-instructiemodel. De leerkracht moet in staat zijn om instructies helder over te brengen en studenten te motiveren om actief deel te nemen.

   • Duidelijke Uitleg: Het geven van duidelijke en begrijpelijke instructies aan de studenten.
   • Motivatie: Het stimuleren van betrokkenheid en motivatie door positieve feedback en encouragement.

3. Begeleiding en Ondersteuning

   De leerkracht biedt begeleiding en ondersteuning aan studenten tijdens het leerproces. Dit omvat het beantwoorden van vragen, het bieden van extra uitleg, en het begeleiden van studenten bij het oefenen van nieuwe vaardigheden.

   • Individuele Begeleiding: Het bieden van extra ondersteuning aan studenten die extra hulp nodig hebben.
   • Feedback en Reflectie: Het geven van gerichte feedback en het bevorderen van reflectie om de voortgang van studenten te monitoren en te verbeteren.

Conclusie

Het directe-instructiemodel biedt een gestructureerde en effectieve benadering van onderwijs die kan bijdragen aan aanzienlijke leervorderingen voor studenten. Door duidelijke doelen, stapsgewijze instructie, actieve betrokkenheid, en voortdurende feedback te combineren, kunnen leerkrachten studenten helpen om complexe concepten te begrijpen en te beheersen. De rol van de leerkracht is cruciaal in dit model, aangezien effectieve communicatie, voorbereiding, en begeleiding essentieel zijn voor het succes van de instructie. Door het directe-instructiemodel toe te passen, kunnen onderwijsprofessionals een krachtige leeromgeving creëren die de prestaties en motivatie van studenten bevordert.

Geraadpleegde bronnen

• Adams, G. (1995) Project follow through: In-depth and beyond. Effective School Practices, 15(1), winter 1995/1996.
• Alfieri, L., Brooks, P.J., Aldrich, N.J., & Tenenbaum, H.R. (2011). Does discovery-based instruction enhance learning? Journal of Educational Psychology, 103(1), 1–18. doi:10.1037/a0021017
• Bonawitz, E., Shafto, P., Gweon, H., Goodman, N.D., Spelke, E., & Schulz, L. (2011). The double-edged sword of pedagogy: Instruction limits spontaneous exploration and discovery. Cognition, 120(3), 322–330. doi:10.1016/j.cognition.2010.10.001
• Camilli, G., Vargas, S., Ryan, S., & Barnet, W.S. (2010). Meta-analysis of the effects of early education interventions on cognitive and social development. Teachers College Record, 112(3), 579-620.
• Doabler, C.T., Cary, M.S., Jungjohann, K., Clarke, B., Fien, H., Baker, S., … Chard, D. (2012). Enhancing core mathematics instruction for students at risk for mathematics disabilities. Teaching Exceptional Children, 44(4), 48–57. doi:10.1177/004005991204400405
• Engelmann, Siegfried, ‘The Basic Philosophy of Direct Instruction’ (http://www.nifdi.org/what-is-di/basic-philosophy)
• Engelmann, S. & Carnine, D. (1991). Theory of instruction: Principles and applications. Eugene, OR: ADI Press.
• Fielding, G.D., Kameenui, E., & Gersten, R. (1983). A comparison of an inquiry and a direct instruction approach to teaching legal concepts and applications to secondary school students. The Journal of Educational Research, 76(5), 287–293. doi:10.1080/00220671.1983.10885468
• Hänze, M., & Berger, R. (2007). Cooperative learning, motivational effects, and student characteristics: An experimental study comparing cooperative learning and direct instruction in 12th grade physics classes. Learning and Instruction, 17(1), 29–41. doi:10.1016/j.learninstruc.2006.11.004
• Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of 800+ meta-analyses on achievement. New York: Routledge.
• Hattie, J., Marsh, H. W., Neill, J. T., & Richards, G. E. (1997). Adventure Education and Outward Bound: Out-of-Class Experiences That Make a Lasting Difference. Review of Educational Research, 67(1), 43. doi:10.2307/1170619
• Heward, W. L., & Wood, C. L. (2013). Improving educational outcomes in America: Can a low-tech, generic teaching practice make a difference? Paper presented at The Wing Institute’s Eighth Annual Summit on Evidence-based Education, Berkeley, CA. Retrieved from http://www.winginstitute.org/uploads/docs/2013WingSummitWH.pdf
• Hollingsworth, John & Ybarra, Silvia 2009, Explicit Direct Instruction: The Power of the well-crafted, well-taught lesson, Corwin Press (http://www.corwin.com/books/Book230288)
• Houtveen, T., Koekebacker, E., Mijs, D., & Vernooy, K. (2005) Succesvolle aanpak van risicoleerlingen, Wat kan de school doen? Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
• Hughes, C.A., Morris, J.R., Therrien, W.J., & Benson, S.K. (2017). Explicit instruction: Historical and contemporary contexts. Learning Disabilities Research & Practice, 32(3), 140–148. doi:10.1111/ldrp.12142
• Kerpel, A. (n.d.). Effectieve instructie met het directe instructiemodel. Verkregen via https://wij-leren.nl/directe-instructie-model.php
• Kirschner, P.A., Sweller, J., & Clark, R.E. (2006). Why minimal guidance during instruction does not work: An analysis of the failure of constructivist, discovery, problem-based, experiential, and inquiry-based teaching. Educational Psychologist, 41(2), 75–86. doi:10.1207/s15326985ep4102_1
• Mijs, D. (2007) Effectieve schoolverbetering. Een studie naar de empirische evidentie voor uitgangspunten van effectieve schoolverbetering. Utrecht: Universiteit Utrecht.
• Pintrich, P.R. (2004). A conceptual framework for assessing motivational and self-regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16, 385-407
• Veenman, S., Boer, G. de (Red.), Bakermans, J., Franzen, Y., & Hoof, M van (1997). Effectieve instructie in het voortgezet onderwijs: Leren onderwijzen met behulp van het directe-instructiemodel. Amersfoort: Christelijk Pedagogisch Studiecentrum.
• Veenman, S., Denessen, E., van den Oord, I., & Naafs, F. (2003). Direct and activating instruction: Evaluation of a preservice course. The Journal of Experimental Education, 71(3), 197–225. doi:10.1080/00220970309602063
• Vernooy, K. (n.d.). Alle leerlingen bij de les: Directe instructie nog explicieter! Verkregen via https://www.hanze.nl/assets/kc-cares/integraal-jeugdbeleid/Documents/Public/6risicoleerlingen_bij_de_groepsinstructiebetrekkenlaatsteversie.pdf

Meer weten?

• https://wij-leren.nl/directe-instructie-model.php
• https://wij-leren.nl/igdi-model.php

Wat werkt bij directe instructie:

• https://wildeboer-onderwijsadvies.nl/wp-content/uploads/2017/10/artikel-sleutels.pdf

Kijkwijzer voor het voorbereiden van lessen (EDI):

• http://www.directeinstructie.nl/