De rol van concrete materialen in rekenonderwijs
Geplaatst op 2 augustus 2024
Het gebruik van concrete materialen in het rekenonderwijs heeft een klein tot matig positief effect op de rekenprestaties van leerlingen in groep 3 tot en met 8. Dit artikel bespreekt de invloed van deze materialen op verschillende aspecten van rekenvaardigheid en de factoren die bijdragen aan effectief rekenonderwijs.
Inleiding
Concrete materialen, zoals blokken en nepbriefgeld, worden vaak gebruikt in het basisonderwijs om rekenconcepten tastbaar te maken. Ze helpen leerlingen om abstracte ideeën beter te begrijpen door middel van fysieke interactie met objecten. Dit artikel onderzoekt hoe effectief deze materialen zijn in het verbeteren van rekenprestaties.
Effect op Rekenprestaties
Onderzoek toont aan dat driedimensionale materialen een positief effect hebben op basisvaardigheden in rekenen. Leerlingen die deze materialen gebruiken, presteren beter dan degenen die uitsluitend abstracte symbolen gebruiken. Vooral kinderen tussen de zeven en elf jaar profiteren hiervan. Het gebruik van deze materialen heeft een matig tot groot effect op basisvaardigheden zoals optellen, aftrekken en vermenigvuldigen, maar een kleiner effect op probleemoplossingsvaardigheden en de uitleg van rekenstrategieën.
Differentiatie van Materialen
Niet alle concrete materialen zijn even effectief. Materialen die geen specifiek object vertegenwoordigen, zoals blokken, hebben een groter effect dan representatieve objecten zoals nepbriefgeld. Dit komt waarschijnlijk omdat abstractere materialen leerlingen dwingen om zich meer op de rekenkundige concepten te concentreren.
Factoren voor Effectief Gebruik
Lesniveau:
- Het aanbod van leerstof, de tijdsbesteding en de instructievormen zijn cruciaal.
- Het integreren van concrete materialen in lessen kan helpen om rekenkundige informatie begrijpelijker te maken.
Leerkrachtniveau:
- De kennis en vaardigheden van leerkrachten spelen een belangrijke rol.
- Professionele ontwikkeling en training in het gebruik van concrete materialen kunnen de effectiviteit verhogen.
Klas- en Schoolniveau:
- De sfeer in de klas en het algemene schoolklimaat beïnvloeden de leerresultaten.
- Positieve overtuigingen bij leerlingen over hun rekenvaardigheden kunnen door het gebruik van concrete materialen worden versterkt.
Leerlingniveau:
- Individuele verschillen in leerstijlen en -snelheden moeten worden erkend.
- Concrete materialen kunnen worden aangepast aan de specifieke behoeften van leerlingen.
Uitgebreide Toelichting
Een uitgebreide metastudie door Hickendorff et al. (2017) bevestigt de positieve impact van concrete materialen op rekenprestaties. Ze benadrukken de noodzaak van een brede benadering die factoren op verschillende niveaus in acht neemt. Dit omvat niet alleen het gebruik van hulpmiddelen in de klas, maar ook de training van leerkrachten en de ondersteuning van een positief leerklimaat.
Specifieke Vaardigheden
Concrete materialen hebben een groter effect op basisvaardigheden zoals breuken en algebra, vergeleken met eenvoudige rekenkundige bewerkingen. Dit suggereert dat dergelijke materialen vooral nuttig zijn voor het onderwijzen van complexere rekenconcepten.
Implementatie in de Klas
Voor een effectieve implementatie moeten leerkrachten:
- Regelmatig gebruik maken van concrete materialen in hun lessen.
- Leerlingen actief betrekken bij het manipuleren van deze materialen.
- Zorgen voor een balans tussen het gebruik van concrete en abstracte rekenmethoden.
Conclusie
Concrete materialen zijn een waardevol hulpmiddel in het rekenonderwijs. Ze kunnen leerlingen helpen om abstracte concepten beter te begrijpen en hun rekenprestaties te verbeteren. Door een geïntegreerde aanpak op les-, leerkracht-, klas-, school- en leerlingniveau kunnen de voordelen van deze materialen worden gemaximaliseerd. Verdere professionalisering van leerkrachten en aanpassing aan individuele leerbehoeften zijn essentieel voor het succes van deze benadering.
Voor meer informatie en gedetailleerde inzichten kunt u het volledige artikel lezen op Wij-leren.nl.
