Effectieve methoden voor leesbevordering bij basisschoolleerlingen

Geplaatst op 13 augustus 2024

Leesbevordering is essentieel voor het ontwikkelen van goede leesvaardigheden en een levenslange liefde voor boeken. Het bevorderen van lezen bij basisschoolleerlingen kan echter een uitdaging zijn. Gelukkig zijn er verschillende bewezen methoden die leerkrachten en ouders kunnen gebruiken om kinderen te stimuleren en te ondersteunen in hun leesontwikkeling. In dit artikel verkennen we enkele effectieve strategieën en technieken om lezen bij jonge leerlingen te bevorderen.

1. Creëer een Lezen-Vriendelijke Omgeving

Een omgeving die lezen stimuleert, is cruciaal voor de ontwikkeling van leesvaardigheden. Zorg ervoor dat er altijd een rijke collectie boeken beschikbaar is die past bij de interesses en leesniveaus van de kinderen. Een aantrekkelijke leeshoek met comfortabele zitplaatsen, goede verlichting en een verscheidenheid aan boeken kan kinderen aanmoedigen om meer tijd met lezen door te brengen.

2. Introduceer Boeken op een Aantrekkelijke Manier

Het introduceren van boeken op een boeiende manier kan de nieuwsgierigheid en interesse van kinderen wekken. Gebruik boektrailers, voorleesmomenten en boekbesprekingen om leerlingen enthousiast te maken over verschillende boeken. Het is ook nuttig om boeken aan te bevelen die aansluiten bij de persoonlijke interesses van de kinderen. Als een kind bijvoorbeeld houdt van dieren, bied dan boeken aan over dieren die hun nieuwsgierigheid en verbeelding stimuleren.

3. Voorlezen en Hardop Lezen

Voorlezen blijft een van de meest effectieve manieren om kinderen te betrekken bij lezen. Het luisteren naar verhalen helpt kinderen om hun taalvaardigheden te ontwikkelen en hun aandacht en concentratie te verbeteren. Voorlezen biedt ook een gelegenheid om complexe woorden en zinnen op een begrijpelijke manier uit te leggen en om kinderen te laten kennismaken met verschillende genres en schrijfstijlen. Het is ook waardevol om kinderen zelf hardop te laten lezen. Dit bevordert hun leesvaardigheid en helpt hen om zelfvertrouwen op te bouwen in hun leeskunsten.

4. Leesstrategieën en -technieken

Het onderwijzen van specifieke leesstrategieën kan kinderen helpen om effectiever te lezen en beter begrip te ontwikkelen. Strategieën zoals voorspellend lezen (voorspellen wat er gaat gebeuren in een tekst), contextuele aanwijzingen gebruiken (woorden en zinnen rondom een onbekend woord bekijken) en vraag-en-antwoord technieken kunnen de leeservaring van kinderen verbeteren. Leerkrachten kunnen ook aandacht besteden aan het ontwikkelen van begrijpend lezen door regelmatig vragen te stellen over de tekst en door samen te bespreken wat er is gelezen.

5. Het Gebruik van Technologie

Technologie kan een waardevol hulpmiddel zijn bij leesbevordering. Digitale boeken, educatieve apps en interactieve leesprogramma's kunnen de leeservaring verrijken en aantrekkelijker maken voor kinderen. Veel van deze technologieën bieden interactieve elementen zoals animaties en geluidseffecten die het lezen levendiger en boeiender maken. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen traditionele boeken en digitale leesmiddelen om te voorkomen dat kinderen volledig afhankelijk worden van schermen voor hun leesbehoeften.

6. Leesbevordering door Gamificatie

Gamificatie, of het toepassen van spelelementen op leesactiviteiten, kan een effectieve manier zijn om kinderen te motiveren om te lezen. Leerkrachten en ouders kunnen leesgerelateerde spelletjes en uitdagingen aanbieden die kinderen aanmoedigen om meer te lezen. Voorbeelden hiervan zijn leescompetities, leesclubs en digitale leesgames die beloningen en erkenning bieden voor voortgang en prestaties.

7. Betrek Ouders en Verzorgers

De betrokkenheid van ouders en verzorgers speelt een cruciale rol in de leesontwikkeling van kinderen. Ouders kunnen een voorbeeld stellen door zelf te lezen en tijd te maken om samen met hun kinderen te lezen. Het aanmoedigen van dagelijkse leestijd thuis en het bespreken van boeken die kinderen hebben gelezen kunnen de leesgewoonten van kinderen versterken. Het is ook nuttig om ouders te betrekken bij leesactiviteiten en workshops die hen helpen om effectieve leesstrategieën thuis toe te passen.

8. Differentiatie en Gepersonaliseerde Leeservaring

Elk kind heeft unieke leesbehoeften en -voorkeuren. Differentiatie in leesactiviteiten en -materiaal kan helpen om tegemoet te komen aan de verschillende niveaus en interesses van kinderen. Het aanbieden van verschillende soorten boeken, van eenvoudige prentenboeken tot complexere hoofdstukken, en het aanpassen van leesstrategieën aan de behoeften van individuele leerlingen kan hun leeservaring verbeteren en hen helpen om op hun eigen tempo vooruitgang te boeken.

9. Cultiveer een Leescultuur op School

Het bevorderen van een leescultuur op school kan een positieve invloed hebben op de leesgewoonten van leerlingen. Organiseer schoolbrede leesactiviteiten zoals boekenmarkten, schrijversbezoeken en leeswedstrijden om lezen te vieren en te promoten. Het creëren van een leesvriendelijke sfeer op school, waar lezen wordt aangemoedigd en gewaardeerd, kan bijdragen aan een grotere leesmotivatie en betrokkenheid bij leerlingen.

10. Monitor en Evalueer Leesvoortgang

Regelmatige monitoring en evaluatie van de leesvoortgang van leerlingen zijn belangrijk om hun leesontwikkeling bij te houden en om eventuele problemen vroegtijdig te signaleren. Leerkrachten kunnen gebruik maken van leestoetsen, voortgangsrapportages en observaties om inzicht te krijgen in de leesvaardigheden van leerlingen en om gerichte ondersteuning te bieden. Het regelmatig bespreken van leesvoortgang met leerlingen en ouders kan ook helpen om gezamenlijke doelen te stellen en om motivatie te behouden.

Conclusie

Leesbevordering bij basisschoolleerlingen is een multidimensionaal proces dat zowel de omgeving, de betrokkenheid van ouders, als de toepassing van effectieve leesstrategieën omvat. Door een leesvriendelijke omgeving te creëren, boeken op een aantrekkelijke manier te introduceren, en gebruik te maken van diverse leesstrategieën en technologieën, kunnen we kinderen helpen om hun leesvaardigheden te ontwikkelen en een levenslange liefde voor lezen te cultiveren. Het is essentieel om een holistische benadering te hanteren die de betrokkenheid van alle partijen omvat en die gericht is op het ondersteunen van elk kind in hun unieke leesreis.

Geraadpleegde bronnen

• Beck, I.L., & McKeown, M.G. (1991). Conditions of vocabulary acquisition. In R. Barr, M.L. Kamil, P.B. Mosenthal, & P.E. David Pearson (Eds.), Handbook of Reading Research II (pp. 789-814). New York: Longman.
• Cox, K.E. & Guthrie, J.T. (2001) Motivational and Cognitive Contributions to Students’ Amount of Reading. Contemporary Educational Psychology 26, 116–131.https://ac.els- cdn.com/
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (1991). Tracking the unique effects of print exposure in children: Associations with vocabulary, general knowledge, and spelling. Journal Of Educational Psychology, Vol. 83 No. 2. https://www.researchgate.net/publication/232597227_Tracking_the_Unique_Effects_of_ Print_Exposure_in_Children_Associations_With_Vocabulary_General_Knowledge_and_Sp elling
• Cunningham, A.E., & Stanovich KE. (1997). Early reading acquisition and its relation to reading experience and ability 10 years later. Developmental Psychology, 33(6), 934-45. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9383616
• Gelderen, A. van (1998). Leesgroepjes in de Basisschool; ervaringen van een ‘leesmoeder’. Moer (1), 10- 22. http://hdl.handle.net/11245/1.425679
• Guthrie, J.T., & Klauda, S.L. (2014). Effects of Classroom Practices on Reading Comprehension, Engagement, and Motivations for Adolescents; Reading Research Quarterly, 49 (4), 387-416. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4264840/
• Guthrie, J. T., Wigfield, A., Barbosa, P., Perencevich, K. C., Taboda, A., Davis, M. H.,Scaffidi, N.T. & Tonks, S. (2004). Increasing reading comprehension and engagement through concept-oriented reading instruction. Journal of Educational Psychology, 96, 403-423. doi:10.1037/0022-0663.96.3.403 www.cori.umd.edu/research.../2004-guthrie- wigfield-etal.pdf
• Guthrie, J. T., Wigfield, A., Metsala, J. L., & Cox, K. E. (2009). Motivational and Cognitive Predictors of Text Comprehension and Reading Amount. Scientific Studies Of Reading, 3(3), 231-256. doi:10.1207/s1532799xssr0303_3 https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1207/s1532 799xssr0303_3
• McBride-Chang, C., Manis, F.R., Seidenberg, M.S., Custodio, R.G. & Doi, L.M. (1993). Print exposure as a predictor of word reading and reading comprehension in disabled and nondisabled readers. Journal Of Educational Psychology, Vol. 85 (2), 230-238.. http://dx.doi.org/10.1037/0022-0663.85.2.230
• McGeown, S. P., Duncan, L. G., Griffiths, Y. M., & Stothard, S. E. (2015). Exploring the relationship between adolescent’s reading skills, reading motivation and reading habits. Reading And Writing : An Interdisciplinary Journal, 28(4), 545-569. doi:10.1007/s11145-014-9537-9 https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs11145-014-9537-9.pdf
• Mol, S.E. and Bus, A.G. (2011), “To read or not to read: a meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood”, Psychological Bulletin, Vol. 137 No. 2, pp. 267-296. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21219054
• Nielen, T. M. J., & Bus, A. G. (2015). Leesmotivatie stimuleren. Jeugd in School en Wereld, 99 (8).
• Nielen, T.M.J. (2016). Aliteracy: Causes and solutions (proefschrift). Leiden: Leiden University.
• Oberon (2009). Leesbevordering in het basisonderwijs; Een onderzoek naar actualiteit en toekomstperspectief. Stichting Lezen: Amsterdam.
• https://www.lezen.nl/sites/default/files/Leesbevordering%20in%20het%20basisonderwij s.pdf
• Steensel, R. van, Sande, L. van der, Bramer, W. & Arends, L. (2017). Effecten van leesmotivatie-interventies; Uitkomsten van een meta-analyse. https://www.nro.nl/wp- content/uploads/2015/09/Roel-van-Steensel-Reviewstudie_Effecten-van-leesmotivatie- interventies.pdf
• Swanborn, M. S. L., & Glopper, K. de (1999). Incidental Word Learning while Reading: A Meta-Analysis. Review of Educational Research 69. (3), 261-285. http://www.jstor.org/stable/1170540