Factoren die de keuze voor een vervolgopleiding in het mbo beïnvloeden

Geplaatst op 22 augustus 2024

De keuze voor een vervolgopleiding in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) is een cruciale beslissing voor leerlingen die hun schoolcarrière willen voortzetten en zich willen voorbereiden op de arbeidsmarkt. Deze keuze kan bepalend zijn voor hun toekomstige loopbaan en persoonlijke ontwikkeling. Dit artikel verkent de belangrijkste factoren die van invloed zijn op de keuze voor een MBO-opleiding en biedt inzicht in hoe leerlingen en hun ouders deze beslissing kunnen benaderen.

Belangrijke Factoren bij de Keuze voor een MBO-Opleiding

1. Persoonlijke Interessen en Passies

   Een van de meest invloedrijke factoren bij het kiezen van een MBO-opleiding zijn de persoonlijke interesses en passies van de leerling. Leerlingen zijn doorgaans meer gemotiveerd en succesvol in een opleiding die aansluit bij hun eigen interesses en ambities.

   Voorbeeld: Een leerling met een passie voor techniek kan geneigd zijn om een opleiding in de techniek te kiezen, zoals werktuigbouwkunde of elektrotechniek, omdat dit aansluit bij hun persoonlijke voorkeuren en sterke punten.

2. Carrièremogelijkheden en Arbeidsmarkt

   De vooruitzichten op de arbeidsmarkt spelen een belangrijke rol in de keuze van een MBO-opleiding. Leerlingen en hun ouders onderzoeken vaak de werkgelegenheidsperspectieven en de vraag naar specifieke beroepen om te bepalen welke opleidingen goede kansen bieden op een succesvolle carrière.

   Voorbeeld: Een leerling kan kiezen voor een opleiding in de gezondheidszorg, zoals verpleegkunde, als onderzoek wijst op een sterke vraag naar zorgprofessionals en goede werkgelegenheidskansen in deze sector.

3. Onderwijsinstelling en Kwaliteit van de Opleiding

   De keuze van een specifieke MBO-opleiding kan ook worden beïnvloed door de reputatie en kwaliteit van de onderwijsinstelling. Scholen met een goede naam en een bewezen trackrecord van succesvolle afstudeerders kunnen aantrekkelijker zijn voor leerlingen.

   Voorbeeld: Een leerling kan ervoor kiezen om naar een mbo-school te gaan die bekend staat om zijn uitstekende faciliteiten en samenwerking met bedrijven in de regio, wat de kansen op stages en werkervaring vergroot.

4. Opleidingsinhoud en Curriculum

   Het curriculum en de inhoud van de opleiding zijn cruciaal bij de beslissing. Leerlingen moeten ervoor zorgen dat de opleiding de juiste vakken en specialisaties biedt die hen zullen helpen bij het bereiken van hun carrièredoelen.

   Voorbeeld: Een leerling die geïnteresseerd is in design kan kiezen voor een opleiding met een sterke focus op grafisch ontwerp en multimedia, zodat ze zich kunnen specialiseren in het gebied dat hen het meest aanspreekt.

5. Locatie en Bereikbaarheid

   De locatie van de onderwijsinstelling kan een belangrijke factor zijn bij de keuze voor een MBO-opleiding. De afstand tot huis, de bereikbaarheid van de school en de mogelijkheid om te reizen of op kamers te gaan, kunnen de beslissing beïnvloeden.

   Voorbeeld: Een leerling die in een landelijke omgeving woont, kan voorkeur geven aan een MBO-opleiding in de buurt om lange reistijden te vermijden en de dagelijkse reistijd te minimaliseren.

6. Financiële Overwegingen

   Financiële overwegingen, zoals collegegeld, studiekosten en de beschikbaarheid van beurzen of subsidies, spelen een rol bij het kiezen van een MBO-opleiding. Leerlingen en hun ouders moeten rekening houden met de kosten en de beschikbare financiële steun.

   Voorbeeld: Een leerling kan kiezen voor een opleiding met lagere kosten of goede mogelijkheden voor studiefinanciering, vooral als de gezinsfinanciën beperkt zijn.

7. Advies van Ouders en Docenten

   Ouders en docenten hebben vaak invloed op de keuze voor een vervolgopleiding. Hun advies en ervaringen kunnen leerlingen helpen bij het maken van een weloverwogen beslissing.

   Voorbeeld: Een docent kan een leerling wijzen op een opleiding die past bij hun sterke punten en carrière-aspiraties, terwijl ouders praktische overwegingen zoals de locatie en kosten in hun advies kunnen meenemen.

8. Persoonlijke Sterke en Zwakke Punten

   Het identificeren van persoonlijke sterke en zwakke punten kan ook invloed hebben op de keuze voor een MBO-opleiding. Leerlingen kunnen beter presteren in vakken en beroepen die passen bij hun vaardigheden en kwaliteiten.

   Voorbeeld: Een leerling met sterke communicatieve vaardigheden en een interesse in sociaal werk kan kiezen voor een opleiding in de sociale dienstverlening, waar deze vaardigheden goed van pas komen.

Aanpak voor een Weloverwogen Keuze

1. Zelfreflectie en Onderzoek

   Leerlingen moeten beginnen met zelfreflectie om hun eigen interesses, sterkte punten en carrièredoelen te begrijpen. Dit kan worden aangevuld met onderzoek naar verschillende MBO-opleidingen en beroepsmogelijkheden.

   Voorbeeld: Het invullen van beroepskeuzetests en gesprekken met loopbaanadviseurs kunnen leerlingen helpen om een beter inzicht te krijgen in hun geschiktheid voor verschillende beroepen en opleidingen.

2. Bezoek Open Dagen en Oriëntatiesessies

   Het bezoeken van open dagen en oriëntatiesessies van verschillende MBO-scholen kan leerlingen helpen om een gevoel te krijgen voor de sfeer, de faciliteiten en het aanbod van opleidingen.

   Voorbeeld: Tijdens een open dag kan een leerling gesprekken voeren met docenten en huidige studenten, en een rondleiding krijgen om meer te leren over de schoolomgeving en de opleidingsmogelijkheden.

3. Praat met Professionals en Oudere Studenten

   Het spreken met professionals die al werkzaam zijn in het gewenste vakgebied of met oudere studenten die de opleiding hebben gevolgd, kan waardevolle inzichten bieden en helpen bij het maken van een weloverwogen keuze.

   Voorbeeld: Een leerling die geïnteresseerd is in de IT-sector kan praten met een softwareontwikkelaar om meer te leren over het beroep en de relevante opleidingen.

4. Overweeg Toekomstige Carrièremogelijkheden

   Het evalueren van de langetermijncarrièremogelijkheden van verschillende opleidingen kan helpen om te bepalen welke opleiding de beste basis biedt voor een succesvolle loopbaan.

   Voorbeeld: Het onderzoeken van de werkgelegenheidsprognoses en de salarisverwachtingen voor verschillende beroepen kan helpen om een opleiding te kiezen die goede vooruitzichten biedt.

Conclusie

De keuze voor een vervolgopleiding in het MBO is een belangrijke beslissing die invloed heeft op de toekomstige loopbaan en persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. Door rekening te houden met factoren zoals persoonlijke interesses, carrièremogelijkheden, onderwijsinstellingen, curriculum, locatie, financiële overwegingen, advies van ouders en docenten, en persoonlijke sterke en zwakke punten, kunnen leerlingen een weloverwogen keuze maken. Een gestructureerde aanpak van zelfreflectie, onderzoek, en gesprekken met professionals en huidige studenten kan bijdragen aan het maken van een keuze die aansluit bij de eigen doelen en ambities. Door zorgvuldig te overwegen welke opleiding het beste past, kunnen leerlingen hun kansen op succes in hun toekomstige carrière vergroten en een bevredigende en succesvolle schoolloopbaan opbouwen.

Geraadpleegde bronnen

1. Aarts, N., Muijres, M., & Wijngaert van de L. (2014). Kiezen doe je niet alleen. Een literatuurstudie naar de rol van de sociale context bij studiekeuze onder jongeren. Enschede-Wageningen: Universiteit Twente/ Wageningen Universiteit.
2. Boer, P. den, Mittendorff, K. & Sjenitzer, T. (2004). Beter kiezen in het (v)mbo. Een onderzoek naar keuzeprocessen van leerlingen in herontwerpprojecten Techniek in VMBO en MBO. Wageningen: Stoas Onderzoek.
3. Cörvers, F., Coenen, J., Heijke, H., & Montizaan, R. (2005). Het technisch beroepsonderwijs in het Technogebied Zuidoost-Nederland Spreiding, deelname en de aansluiting met de regionale arbeidsmarkt, Maastricht: Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde, Universiteit Maastricht, http://digitalarchive.maastrichtuniversity.nl/fedora/get/guid:997731a9-405a-4883-b628-392670433dfb/ASSET1
4. Meijers, F., Kuijpers, M., & Winters, A. (2010). Studie- en beroepskeuze: een rationeel proces? Op 25 maart geraadpleegd via: http://www.lob4mbo.nl/files/11.7-12%20studie%20en%20beroepskeuze_HEO54.pdf.
5. Molen Kuipers van der E. (2013). Leren (kiezen) vanuit persoonlijke interesses. Ontwikkeling van persoonlijke interesses en schoolkeuzes in de belevingswereld van vmbo leerlingen en de rol van de sociale omgeving. Utrecht: Universiteit Utrecht, Faculteit Sociale Wetenschappen
6. Oosterkamp, R. (2012). En later word ik….? Een onderzoek naar het studiekeuzeproces van VMBO-leerlingen. Masterscriptie Onderwijskunde. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, http://dare.uva.nl/cgi/arno/show.cgi?fid=557225
7. Osinga, A. (2008). De CWI competentietest als studiekeuzebegeleidingsinstrument. Twente: Universiteit Twente. Op 28 maart geraadpleegd via: http://essay.utwente.nl/58384/1/scriptie_A_Osinga.pdf
8. Snippe, B., Zimmerman, E., & Bieleman, C. (2010). Resultaten vervolgmeting 2010 vmbo Carrousel. Groningen/Rotterdam: Intraval. http://www.intraval.nl/pdf/ECN_d36.pdf
9. Winters, A., Meijers, F., Kuijpers, M. & Baert, H. (2009). What are vocational training conversations about’ Analysis of vocational training conversations in Dutch vocational education from a career learning perspective. Journal of Vocational Education and Training, 61, 3 (sep 2009), 247-266.