Bewegen en leren: verbeteren leerlingen hun prestaties door bewegend leren?

Geplaatst op 13 augustus 2024

Bewegend leren is een onderwijsbenadering die fysieke activiteit integreert in het leerproces. Het idee is dat door beweging te combineren met cognitieve taken, leerlingen beter presteren, zowel fysiek als academisch. Dit concept wint aan populariteit, maar werkt het echt? In dit artikel onderzoeken we het effect van bewegend leren op de prestaties van leerlingen en bieden we inzichten over de praktische toepassing ervan in het onderwijs.

Wat is Bewegend Leren?

Bewegend leren verwijst naar elke vorm van lesgeven die beweging in de leeromgeving integreert. Dit kan variëren van eenvoudige oefeningen, zoals het opstaan om antwoord te geven op vragen, tot complexere activiteiten zoals het oplossen van wiskundige problemen tijdens een wandeling in de natuur. Het doel is om de fysieke activiteit te gebruiken om de betrokkenheid en het leervermogen van leerlingen te verbeteren.

Waarom is Bewegen Belangrijk?

De relatie tussen fysieke activiteit en cognitieve functies is uitgebreid onderzocht. Regelmatige beweging heeft talloze voordelen voor het lichaam, zoals verbeterde cardiovasculaire gezondheid en versterkte spieren. Maar beweging heeft ook een positief effect op de hersenen. Fysieke activiteit bevordert de doorbloeding en zuurstofvoorziening van de hersenen, wat kan leiden tot verbeterde cognitieve functies, zoals geheugen, concentratie en probleemoplossend vermogen.

Onderzoek toont aan dat fysieke activiteit ook kan bijdragen aan het verminderen van stress en angst, wat indirect kan leiden tot betere leerprestaties. Leerlingen die regelmatig bewegen, kunnen meer gefocust zijn en zich beter aanpassen aan academische uitdagingen.

Bewijs voor Bewegend Leren

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat bewegend leren kan bijdragen aan betere leerresultaten. Studies hebben aangetoond dat beweging geïntegreerd in de lessen kan leiden tot verbeteringen in de concentratie, het geheugen en het probleemoplossend vermogen van leerlingen.

Een meta-analyse van verschillende onderzoeken heeft aangetoond dat programma's die fysieke activiteit in het curriculum integreren, significante positieve effecten hebben op zowel de lichamelijke gezondheid als de academische prestaties van leerlingen. Een van de onderzoeken toonde aan dat leerlingen die deelnamen aan een bewegingsprogramma hogere cijfers behaalden dan hun klasgenoten die niet deelnamen aan een dergelijk programma.

Hoe Bewegend Leren Toe te Passen in de Klas

Om bewegend leren effectief te implementeren, moeten leerkrachten creatief en flexibel zijn in hun benadering. Hier zijn enkele manieren waarop bewegend leren in de klas kan worden toegepast:

1. Integratie van Beweging in Lessen

Leerkrachten kunnen fysieke activiteiten integreren in hun lessen door gebruik te maken van bewegingsgerichte opdrachten. Dit kan bijvoorbeeld door leerlingen te vragen om staand te werken, rond te lopen tijdens groepsdiscussies, of fysieke manipulatieven te gebruiken voor wiskunde- en wetenschapsoefeningen.

2. Bewegingspauzes Invoeren

Korte bewegingspauzes kunnen de concentratie en energie van leerlingen verbeteren. Deze pauzes, waarin leerlingen bijvoorbeeld kunnen rekken, springen of een korte wandeling maken, helpen om hun aandacht te verfrissen en ze weer klaar te maken voor verdere cognitieve inspanningen.

3. Buitenschoolse Activiteiten

Buitenactiviteiten, zoals sport en spel, kunnen deel uitmaken van het curriculum om fysieke en academische ontwikkeling te ondersteunen. Excursies en buitenlessen kunnen leerlingen blootstellen aan nieuwe leeromgevingen die fysieke activiteit bevorderen.

4. Technologie Gebruikmaken

Met behulp van technologie kunnen leerkrachten bewegend leren integreren in hun lessen. Er zijn verschillende apps en programma's die beweging stimuleren door middel van interactieve games en activiteiten die zowel fysieke als cognitieve uitdagingen bieden.

Uitdagingen en Overwegingen

Hoewel bewegend leren veel voordelen heeft, zijn er ook uitdagingen en overwegingen. Niet alle leerkrachten hebben toegang tot de benodigde middelen en ruimte om fysieke activiteit effectief te integreren in hun lessen. Daarnaast kunnen sommige leerlingen beperkingen hebben die fysieke activiteiten bemoeilijken, wat vraagt om een zorgvuldige afweging en aanpassing van de activiteiten.

Er is ook een noodzaak voor professionele ontwikkeling en training van leerkrachten om bewegend leren effectief te kunnen toepassen. Leerkrachten moeten zich bewust zijn van de voordelen van beweging en hoe deze in het onderwijs kunnen worden geïntegreerd zonder de academische inhoud te verwaarlozen.

Conclusie

Bewegend leren biedt een veelbelovende benadering om de prestaties van leerlingen te verbeteren door fysieke activiteit te integreren in het onderwijs. De voordelen van beweging op cognitieve functies, zoals verbeterde concentratie en geheugen, kunnen bijdragen aan betere leerresultaten en een algeheel verbeterde leerervaring.

Hoewel er uitdagingen zijn bij de implementatie van bewegend leren, kan de integratie van fysieke activiteit in de leeromgeving een positieve impact hebben op zowel de lichamelijke gezondheid als de academische prestaties van leerlingen. Door creatief te zijn in hun benadering en gebruik te maken van beschikbare middelen, kunnen leerkrachten bewegend leren effectief toepassen en bijdragen aan het succes van hun leerlingen.

In een tijd waarin de focus vaak ligt op academische prestaties, biedt bewegend leren een frisse en holistische benadering die de waarde van fysieke activiteit in het onderwijs erkent en bevordert. Leerkrachten, scholen en beleidsmakers zouden de voordelen van bewegend leren moeten verkennen en manieren moeten vinden om deze benadering te integreren in het onderwijs om zo een gezondere en productievere leeromgeving te creëren voor alle leerlingen.

Geraadpleegde bronnen

• Addison, N., Burgess, L., Steers, J., Trowell, J. (2010). Understanding Art Education: Engaging reflexively with practice. London: Routledge.
• Barrett, P., Zhang, Y., Davies, F., Barrett, L. Clever Classrooms. Summary report of the HEAD Project. University of Salfort. https://www.salford.ac.uk/cleverclassrooms/1503-Salford-Uni-Report-DIGITAL.pdf
• Bancroft, S., Fawcett, M., Hay, P. (2008). Researching children researching the world: 5x5x5 = creativity. Stoke on Trent: Trenham Books.
• Best, J. R. (2010). Effects of physical activity on children’s executive function: Contributions of experimental research on aerobic exercise. Developmental Review, 30(4), 331-351. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3147174/
• Collard, D.C.M., Boutkan, S., Grimberg, L., Lucassen, J.M.H., & Breedveld, K. (2014). Effecten van sport en bewegen op de basisschool : voorstudie naar de relatie tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties. Utrecht: Mulier Instituut. https://www.kennisbanksportenbewegen.nl/?file=3678&m=1422883370&action=file.download (geraadpleegd op 27 januari 2016).

• Davies, D. (2011). Teaching science creatively. London: Routledge.
• Davies, D., Jindal-Snape, D., Collier, C., Digby, R., Hay, P., Howe, A. (2013). Creative learning environment in education – A systematic literature review. Thinking Skills and Creativity, Vol. 8: p. 80-91. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187118711200051X

• Donnelly, J. E., Greene, J. L., Gibson, C. A., Smith, B. K., Washburn, R. A., Sullivan, D. K., & Williams, S. L. (2009). Physical Activity Across the Curriculum (PAAC): a randomized controlled trial to promote physical activity and diminish overweight and obesity in elementary school children. Preventive medicine, 49(4), 336-341.   http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2766439/
• De Greeff, J. W., Hartman, E., Mullender-Wijnsma, M. J., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (verstuurd). Effect of physically active academic lessons on body mass index and physical fitness in primary school children: A randomized controlled trial, 86 (5), 346-352.
• Gandini, L., Hill, L, Cadwell, L., Schwall, C.; (2005). In the spirit of the studio: Learning from the Atelier of Reggio Emilia. New York: Teachers’ College Press.
• Hannaford, C. (2005) Smart Moves: Why Learning Is Not All in Your Head. Salt Lake City: Great River Books.
• Mahar, M. T., Murphy, S. K., Rowe, D. A., Golden, J., Shields, A. T., & Raedeke, T. D. (2006). Effects of a classroom-based program on physical activity and on-task behavior. Medicine and science in sports and exercise, 38(12), 2086.
• http://journals.lww.com/acsmmsse/Fulltext/2006/12000/Effects_of_a_Classroom_Based_Program_on_Physical.7.aspx
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (2015). Improving Academic Performance of School-Age Children by Physical Activity in the Classroom: 1-Year Program Evaluation. Journal of School Health, 85(6), 365- 371. https://www.researchgate.net/profile/Esther_Hartman2/publication/275053645_Improving_Academic_Performance_of_School-Age_Children_by_Physical_Activity_in_the_Classroom_1-
• Year_Program_Evaluation/links/55dffd5708aede0b572bb239.pdf
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (2015). Moderate-to-vigorous physically active academic lessons and academic engagement in children with and without a social disadvantage: a within subject experimental design. BMC public health, 15(1), 404. http://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12889-015-1745-y
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Doolaard, S., Bosker, R. J., & Visscher, C.(verstuurd). Physically active math and language lessons improve academic achievement: A cluster RCT.
• Wulsin, L.R. (2013). Classroom Design, Literature review. Princeton, New Jersey: Princeton University.