Verhoging van fitheid van leerlingen: samenwerking tussen basisscholen en ouders

Geplaatst op 13 juli 2024

De fitheid van leerlingen blijkt een cruciale factor te zijn die van invloed is op hun schoolprestaties. Verschillende studies hebben aangetoond dat kinderen met een betere fysieke fitheid en verbeterde mentale gezondheid significant betere resultaten behalen op taal- en rekentoetsen. Het verband tussen fitheid en schoolprestaties blijkt robuust, ongeacht de sociaal-economische status van de leerlingen.

Fysieke Fitheid en Schoolprestaties

Verschillende aspecten van fysieke fitheid, zoals uithoudingsvermogen, spierkracht en BMI, blijken voorspellende indicatoren te zijn voor leerprestaties. Onderzoek door Castelli, Hillman en Erwin (2007) toonde aan dat kinderen met een groter aeroob vermogen betere scores behaalden voor rekenen en lezen. Deze bevindingen werden bevestigd door Bass, Brown, Laurson en Coleman (2013), waarbij het aeroob vermogen als de beste voorspeller werd geïdentificeerd, onafhankelijk van de sociaal-economische achtergrond van de leerlingen.

Hoewel intensieve gymlessen en gezondere voeding op scholen positieve effecten kunnen hebben op het BMI van leerlingen, zijn de effecten op schoolprestaties zoals scores op taaltoetsen minder duidelijk. Harris, Kuramoto, Schulzer en Retallack (2009) meldden geen significant effect op het BMI, ongeacht of de interventies gericht waren op intensivering van gymlessen of persoonlijke coaching tijdens gym. Lavelle, Mackay & Pell (2012) daarentegen vonden wel een daling in BMI bij interventies die zowel gezonde voeding als intensievere gymlessen combineerden.

Mentale Gezondheid en Schoolprestaties

De mentale gezondheid van leerlingen blijkt ook van invloed te zijn op hun schoolprestaties. Onderzoek door DeSocio en Hootman (2004) wees uit dat stress en depressieve symptomen negatief gecorreleerd zijn met academische prestaties. Kinderen met aandachtsproblemen en angstproblemen vertonen vaak verminderde schoolprestaties door moeilijkheden bij het aangaan van sociale relaties en het concentreren op taken.

Interventies gericht op het verminderen van stress bij kinderen hebben aangetoond dat ze de symptomen van stress kunnen verminderen en de stressverwerking kunnen verbeteren. Kraag et al. (2006) benadrukken dat interventies die ontspanning, sociaal aanpassingsvermogen en emotieregulatie combineren, het meest effectief zijn in het verbeteren van de mentale gezondheid van leerlingen.

Rol van Ouders in Interventies

Ouders spelen een belangrijke rol bij het ondersteunen van gezondheidsinterventies op school, hoewel er weinig onderzoek is gedaan naar het directe effect van ouderbetrokkenheid op de fitheid van leerlingen. Initiële studies suggereren dat ouderbetrokkenheid kan bijdragen aan een positieve uitkomst van gezondheidsinterventies, zoals dieetverbeteringen en verhoogde fysieke activiteit (Kipping, Jago & Lawlor, 2011).

Verjans-Janssen et al. (2018) benadrukken dat interventies waarbij ouders betrokken zijn bij bijeenkomsten, activiteiten en coaching, effectiever kunnen zijn in het verbeteren van de fitheid van leerlingen. Ondanks deze observaties is verdere vergelijkende analyse nodig om de specifieke impact van ouderbetrokkenheid op schoolinterventies nauwkeuriger te beoordelen.

Effect van Interventies op Schoolprestaties

Er is beperkt onderzoek gedaan naar het directe effect van fitheidgerichte interventies op schoolprestaties. Studies zoals die van Hollar et al. (2010) en Bunketorp et al. (2015) suggereren dat intensivering van gymlessen kan leiden tot verbeterde scores op rekentoetsen, vooral bij leerlingen uit achterstandsgebieden. Martin et al. (2014) benadrukken ook het positieve effect van verhoogde fysieke activiteit op executieve functies en het werkgeheugen.

Hoewel deze studies bemoedigende resultaten laten zien, ontbreekt er nog steeds diepgaand onderzoek naar de langetermijneffecten van fitheidgerichte interventies op diverse aspecten van schoolprestaties, zoals taalvaardigheid en sociaal-emotionele ontwikkeling.

Conclusie

De bevindingen benadrukken de noodzaak van geïntegreerde benaderingen waarbij basisscholen, ouders en gemeenschappen samenwerken om de fitheid van leerlingen te vergroten. Terwijl interventies gericht op fysieke fitheid en mentale gezondheid op school positieve effecten kunnen hebben op specifieke aspecten van academische prestaties, blijft er behoefte aan meer diepgaand onderzoek naar de langetermijneffecten en de rol van ouderbetrokkenheid in deze interventies. Dit zou kunnen leiden tot meer effectieve strategieën om de algehele schoolprestaties te verbeteren door middel van verbeterde fitheid van leerlingen.

Geraadpleegde bronnen

• Bass, R. W., Brown, D. D., Laurson, K. R., & Coleman, M. M. (2013). Physical fitness and academic performance in middle school students. Acta paediatrica, 102(8), 832-837.
• Bunketorp Käll, L., Malmgren, H., Olsson, E., Lindén, T., & Nilsson, M. (2015). Effects of a curricular physical activity intervention on children's school performance, wellness, and brain development. Journal of School Health, 85(10), 704-713.
• Castelli, D. M., Hillman, C. H., Buck, S. M., & Erwin, H. E. (2007). Physical fitness and academic achievement in third-and fifth-grade students. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(2), 239-252.
• DeSocio, J., & Hootman, J. (2004). Children’s mental health and school success. Meta- analysis. The Journal of School Nursing, 20(4), 189-196.
• Fedewa, A. L., & Ahn, S. (2011). The effects of physical activity and physical fitness on children's achievement and cognitive outcomes: a meta-analysis. Research quarterly for exercise and sport, 82(3), 521-535.
• Gist, N. H., Fedewa, M. V., Dishman, R. K., & Cureton, K. J. (2014). Sprint interval training effects on aerobic capacity: a systematic review and meta-analysis. Sports medicine, 44(2), 269-279.
• Gonzalez-Suarez, C., Worley, A., Grimmer-Somers, K., & Dones, V. (2009). School-based interventions on childhood obesity: a meta-analysis. American journal of preventive medicine, 37(5), 418-427.
• Harris, K. C., Kuramoto, L. K., Schulzer, M., & Retallack, J. E. (2009). Effect of school- based physical activity interventions on body mass index in children: a meta-analysis. Cmaj, 180(7), 719-726.
• Hollar, D., Messiah, S. E., Lopez-Mitnik, G., Hollar, T. L., Almon, M., & Agatston, A. S. (2010). Effect of a two-year obesity prevention intervention on percentile changes in body mass index and academic performance in low-income elementary school children. American Journal of Public Health, 100(4), 646-653.
• Kennisrotonde. (2019). Wat zijn de effecten van mindfulness-trainingen voor leerlingen in het primair onderwijs op gedrag, leeropbrengsten en sociaal-emotioneel welbevinden? (KR. 648) Den Haag: Kennisrotonde.
• Kipping, R. R., Jago, R., & Lawlor, D. A. (2012). Developing parent involvement in a school-based child obesity prevention intervention: a qualitative study and process evaluation. Journal of Public Health, 34(2), 236-244.
• Kraag, G., Zeegers, M. P., Kok, G., Hosman, C., & Abu-Saad, H. H. (2006). School programs targeting stress management in children and adolescents: A meta-analysis. Journal of school psychology, 44(6), 449-472.
• Lavelle, H. V., Mackay, D. F., & Pell, J. P. (2012). Systematic review and meta-analysis of school-based interventions to reduce body mass index. Journal of Public Health, 34(3), 360-369.
• Martin, A., Saunders, D. H., Shenkin, S. D., & Sproule, J. (2014). Lifestyle intervention for improving school achievement in overweight or obese children and adolescents. Cochrane Database of Systematic Reviews, (3).
• Yoong, S. L., Chai, L. K., Williams, C. M., Wiggers, J., Finch, M., & Wolfenden, L. (2016). Systematic review and metaâ€Âanalysis of interventions targeting sleep and their impact on child body mass index, diet, and physical activity. Obesity, 24(5), 1140-1147.
• Verjans-Janssen, S. R., van de Kolk, I., Van Kann, D. H., Kremers, S. P., & Gerards, S. M. (2018). Effectiveness of school-based physical activity and nutrition interventions with direct parental involvement on children’s BMI and energy balance-related behaviors–A systematic review. PLoS One, 13(9).

¹ Het aeroob systeem is het duuruithoudingsvermogen door koolhydraten, vetten en eiwitten. De energie in het lichaam wordt verbrand door middel van zuurstof (aeroob) wanneer mensen actief zijn. Het aeroob vermogen is het vermogen energie te leveren totdat er melkzuurproductie ontstaat.