Gepersonaliseerd onderwijs: een benadering voor verbetering van leerresultaten

Geplaatst op 22 augustus 2024

Gepersonaliseerd onderwijs is een benadering die steeds meer aandacht krijgt in het onderwijsveld. Het idee is om het onderwijs af te stemmen op de individuele behoeften, sterktepunten en leerstijlen van leerlingen om hun leerresultaten te verbeteren. Maar wat houdt gepersonaliseerd onderwijs precies in, en hoe kan het bijdragen aan een verbetering van de leerprestaties? Dit artikel verkent de kernprincipes van gepersonaliseerd onderwijs en onderzoekt hoe deze benadering kan leiden tot betere leerresultaten voor leerlingen.

Wat is Gepersonaliseerd Onderwijs?

Gepersonaliseerd onderwijs richt zich op het creëren van een leeromgeving die tegemoetkomt aan de unieke behoeften en voorkeuren van elke leerling. Dit kan worden bereikt door verschillende strategieën en benaderingen, zoals:

• Op maat gemaakte leerpaden: Leerlingen krijgen toegang tot leermaterialen en activiteiten die zijn afgestemd op hun niveau en leerstijl.
• Flexibele lesmethoden: Leraren passen hun onderwijsmethoden aan om te voldoen aan de diverse behoeften van hun leerlingen.
• Individuele begeleiding: Leerlingen ontvangen persoonlijke ondersteuning en feedback om hen te helpen hun doelen te bereiken.

Het doel van gepersonaliseerd onderwijs is om elke leerling te ondersteunen bij het leren op een manier die het beste bij hen past, met als uiteindelijk doel het verbeteren van hun leerresultaten en algemene schoolervaring.

Kernprincipes van Gepersonaliseerd Onderwijs

1. Leerlinggerichtheid

   Gepersonaliseerd onderwijs plaatst de leerling centraal in het leerproces. Dit betekent dat onderwijsstrategieën en -methoden worden afgestemd op de behoeften, interesses en doelen van elke individuele leerling.

   Voorbeeld: In plaats van een uniforme les voor alle leerlingen, kan een leraar kiezen voor verschillende opdrachten en projecten die aansluiten bij de interesses van de leerlingen, zoals een project over milieu voor leerlingen die geïnteresseerd zijn in ecologie.

2. Differentiatie en Aanpassing

   Differentiatie is een belangrijke component van gepersonaliseerd onderwijs. Het houdt in dat leraren hun instructie en materialen aanpassen op basis van de verschillende niveaus en leerstijlen van leerlingen. Dit kan variëren van het aanbieden van extra ondersteuning aan leerlingen die moeite hebben met een bepaald onderwerp tot het aanbieden van uitdagender materiaal aan leerlingen die sneller leren.

   Voorbeeld: Een leraar kan extra oefeningen en herhalingssessies aanbieden aan leerlingen die worstelen met wiskundige concepten, terwijl gevorderde leerlingen worden uitgedaagd met complexere problemen en onderzoekstaken.

3. Autonomie en Verantwoordelijkheid

   Gepersonaliseerd onderwijs moedigt leerlingen aan om meer autonomie en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces. Dit kan door hen keuzes te geven in hoe ze leren en beoordelen, en door hen actief te betrekken bij het stellen van leerdoelen en het evalueren van hun voortgang.

   Voorbeeld: Leerlingen kunnen kiezen uit verschillende projectonderwerpen of presentatiemethoden, en hebben de mogelijkheid om hun eigen voortgang bij te houden en te reflecteren op hun leerproces.

4. Gebruik van Technologie

   Technologie speelt een belangrijke rol in gepersonaliseerd onderwijs. Digitale hulpmiddelen kunnen helpen bij het aanpassen van leermaterialen en -activiteiten aan de behoeften van individuele leerlingen en kunnen een platform bieden voor gepersonaliseerde feedback en evaluatie.

   Voorbeeld: Online leerplatforms kunnen gepersonaliseerde leerpaden aanbieden, waarbij leerlingen toegang krijgen tot aangepaste oefeningen en feedback op basis van hun prestaties en voortgang.

Voordelen van Gepersonaliseerd Onderwijs

1. Verbeterde Leerresultaten

   Gepersonaliseerd onderwijs kan leiden tot verbeterde leerresultaten doordat het tegemoetkomt aan de unieke behoeften van elke leerling. Door leermaterialen en -strategieën af te stemmen op het niveau en de leerstijl van de leerling, kunnen leerlingen efficiënter leren en beter presteren.

   Voorbeeld: Onderzoeken tonen aan dat leerlingen die gepersonaliseerd onderwijs ontvangen, vaak hogere cijfers halen en beter presteren op gestandaardiseerde tests dan leerlingen die een meer uniforme benadering krijgen.

2. Verhoogde Motivatie en Betrokkenheid

   Leerlingen zijn vaak meer gemotiveerd en betrokken bij hun leerproces wanneer ze de vrijheid hebben om te leren op een manier die hen aanspreekt. Gepersonaliseerd onderwijs kan helpen om de motivatie te verhogen door leeractiviteiten te verbinden met de interesses en doelen van de leerling.

   Voorbeeld: Leerlingen die projecten kiezen die aansluiten bij hun persoonlijke interesses, zoals een onderzoek naar hun favoriete onderwerp, zijn vaak meer betrokken en gemotiveerd om hun best te doen.

3. Verbeterde Sociaal-emotionele Ontwikkeling

   Gepersonaliseerd onderwijs kan ook bijdragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen door hen te ondersteunen in hun individuele leerbehoeften en door een positieve leeromgeving te creëren. Leerlingen die zich ondersteund voelen, hebben vaak een hogere zelfwaardering en minder stress.

   Voorbeeld: Door persoonlijke begeleiding en feedback te bieden, kunnen leraren leerlingen helpen om zelfvertrouwen op te bouwen en om te gaan met uitdagingen op een manier die hun sociaal-emotionele welzijn bevordert.

Uitdagingen en Overwegingen

1. Implementatie en Training

   De implementatie van gepersonaliseerd onderwijs kan uitdagend zijn en vereist vaak aanzienlijke veranderingen in lesmethoden en curriculum. Leraren moeten mogelijk aanvullende training en ondersteuning krijgen om effectief gepersonaliseerd onderwijs te kunnen bieden.

   Voorbeeld: Scholen kunnen professionele ontwikkeling en training aanbieden aan leraren om hen te helpen met het gebruik van technologie en differentiatie in hun lesgeven.

2. Ongelijkheid in Toegang

   Niet alle leerlingen hebben gelijke toegang tot de middelen en technologieën die nodig zijn voor gepersonaliseerd onderwijs. Scholen moeten ervoor zorgen dat gepersonaliseerde benaderingen eerlijk en toegankelijk zijn voor alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond.

   Voorbeeld: Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat alle leerlingen, ongeacht hun sociaaleconomische status, toegang hebben tot technologie en ondersteuning om optimaal te profiteren van gepersonaliseerd onderwijs.

3. Tijd en Middelen

   Gepersonaliseerd onderwijs kan tijdsintensief zijn en vereisen dat leraren extra middelen en planning besteden aan het aanpassen van hun lesaanpak. Scholen moeten middelen en ondersteuning bieden om leraren te helpen bij de implementatie van gepersonaliseerd onderwijs.

   Voorbeeld: Scholen kunnen tijd en middelen toewijzen voor het ontwikkelen van gepersonaliseerde lesplannen en voor het evalueren van de voortgang van leerlingen op individuele basis.

Conclusie

Gepersonaliseerd onderwijs biedt een krachtige benadering voor het verbeteren van leerresultaten door het onderwijs af te stemmen op de unieke behoeften en voorkeuren van elke leerling. Door leerlinggerichtheid, differentiatie, autonomie en het gebruik van technologie kunnen scholen een leeromgeving creëren die de motivatie, betrokkenheid en prestaties van leerlingen bevordert. Hoewel er uitdagingen zijn bij de implementatie van gepersonaliseerd onderwijs, zoals de behoefte aan training, middelen en het waarborgen van gelijke toegang, kunnen deze worden overwonnen met een zorgvuldige planning en ondersteuning. Door gepersonaliseerd onderwijs effectief toe te passen, kunnen scholen bijdragen aan een verbeterde leerervaring en betere resultaten voor al hun leerlingen.

Geraadpleegde bronnen

• Bray, B., & McClaskey, K. (2013). A Step-by-Step Guide to Personalize Learning. Learning & Leading with Technology, 40(7), 12-19.
• Devolder, A., van Braak, J., & Tondeur, J. (2012). Supporting self‐regulated learning in computer‐based learning environments: systematic review of effects of scaffolding in the domain of science education. Journal of Computer Assisted Learning, 28(6), 557-573.
• Hattie, J., Biggs, J., & Purdie, N. (1996). Effects of learning skills interventions on student learning: A meta-analysis. Review of Educational Research, 66(2), 99-136.
• Johnson, L., van Wetering, M.W., Adams Becker, S., Estrada V. en Cummins, M. (2015). Gepersonaliseerd leren in Nederland, Australië, Canada, Europa en de VS: NMC Horizon Project – Strategic Brief. Nummer 2.1, januari 2015. Austin, Texas: The New Media Consortium; en Zoetermeer: Stichting Kennisnet. http://www.personalizelearning.com/p/about.html
• Molenaar, I. (2013). Helpen virtuele tutors leerlingen met ‘leren’ leren? Weten wat werkt en waarom, 2(3), 30-37.
• Oostdam, R.J., Peetsma, T.T.D. & Blok, H. (2006) Het nieuwe leren in het basisonderwijs; een begripsanalyse en een verkenning van de schoolpraktijk. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
• Pane, J. F., Steiner, E. D., Baird, M. D., & Hamilton, L. S. (2015). Continued Progress: Promising Evidence on Personalized Learning. Santa Monica: RAND Corporation.
• http://k12education.gatesfoundation.org/download/?Num=2342&filename=Gates-ContinuedProgress-Nov13.pdf
• Patall, E. A., Cooper, H., & Robinson, J. C. (2008). The effects of choice on intrinsic motivation and related outcomes: a meta-analysis of research findings. Psychological bulletin, 134(2), 270.
• Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational psychology review, 16(4), 385-407.
• Marquenie, E., Opsteen, J., Ten Brummelhuis, A., & Van der Waals, J. (2014). Elk talent een kans. Verkenning van gepersonaliseerd leren met ict. Utrecht: Schoolinfo.
• Personalized learning in progress: Case studies of four race to the top district grantees’ early implementation. (2014). District Reform Support Network.
• Struyven, K., Coubergs, C., et al. (2013). Binnenklasdifferentiatie. Leerkansen voor alle leerlingen. Leuven: Acco.
• Van Eck, E., Heemskerk, I., & Pater, C. (2015). Effecten van flexibilisering en gepersonaliseerd leren. Den Haag: Onderwijsraad.
• Zimmerman, B.J. (2001). Theories of SRL and Academic Achievement: An Overview and Analysis. In B.J. Zimmerman, & D.H. Schunk (Eds.) SRL and Academic Achievement – Theoretical Perspectives (pp. 1-37). Mahwah, NY: Erlbaum.

Meer weten?

• http://www.sardes.nl/uploads/publicaties_downloads/paper_Gepersonaliseerd_leren_voor_leerlingen_en_docenten.pdf

¹  http://www.vo-content.nl/nieuws/definitie-en-visie-gepersonaliseerd-leren