Ik ben toch té gek!

>> Ik ben toch té gek! direct bestellen.

‘Leerlingen een etiket opplakken komt voort uit de drang om alles wat anders is te verklaren,’ schrijft Ivo Mijland in ‘Ik ben toch té gek!’. Zijn issue: Geen zoektocht naar een verklaring van het gedrag, maar naar een ontmoeting met het kind.

Diagnoses

Bij het stellen van diagnoses is de focus meestal: Wat is normaal, wat is niet normaal? Ivo Mijland vraagt zich af: Wat is het effect voor een kind, als je in de categorie ‘niet normaal’ valt? Hoeveel onrecht brengen we teweeg in het onderwijs, als we op deze manier naar kinderen kijken?

Kijken vanuit een ander perspectief, daar pleit de auteur voor. Hij laat een positief geluid horen in een wereld vol diagnoses. Hij kijkt niet puur medisch naar afwijkende hersenfuncties, maar plaatst gedrag in de context van relaties. We beoordelen gedrag in relatie tot anderen. Een quote van Willem Frederik Hermans hierover:

Krankzinnigheid is iets wat alleen door zijn zeldzaamheid wordt bepaald. Als van honderd mensen er vijfennegentig krankzinnig zijn, dan zijn niet zij krankzinnig, maar de vijf, die het niet zijn. - W.F. Hermans

Ontmoeting

Wat nu als je de diagnose even naar de achtergrond schuift en je richt op verbinding, op een ontmoeting met het kind. Het mooiste is als kinderen die als gek gezien worden, na zo’n ontmoeting durven denken: Ik ben toch té gek!

Is dit boek een poging om diagnostiek af te schrijven? Nee, het is een oproep om de focus te verbreden. Diagnosticeer op basis van kansen, op basis van wat er wél is, op basis van wat je wél wilt. De kernvraag in dit boek is: Hoe kunnen we de aanwezige talenten van kinderen beter tot hun recht laten komen?

Ieder mens is geniaal. Maar als je een vis beoordeelt op zijn talent om in een boom te klimmen, dan gelooft hij de rest van zijn leven dat hij gek is – Albert Einstein

De vinger op de zere plek

De vinger op de zere plek leggen, dat gaat Ivo Mijland niet uit de weg. Hij beschrijft een onderzoek onder ervaren clinici, die uit een casus een diagnose moesten vormen met het handboek DSM. Uit één casus rolden veertig verschillende diagnoses. Het maakt dus verschil wie de diagnose stelt. Ook andere gevoelige punten komen aan de orde, zoals de strijd tussen farmacie en anti-farmacie. En het effect dat een diagnose heeft op een kind en de omgeving.

Passend onderwijs

Leerlingen in Passend Onderwijs hebben er recht op dat de school ze als normaal ziet. Ze hebben recht op een ontmoeting, recht om gezien te worden. Stel de leerling centraal: ‘Zeg me wie je bent en wat je nodig hebt, laat me zien wat ik nog niet kan zien.’ Een citaat: ‘Labels horen niet aan een kind, maar aan een koffer. Passend Onderwijs is een uitnodiging om de inhoud van de koffer te bekijken, in plaats van ons te focussen op het label. Gekke kinderen zijn ook gewoon, ze zijn anders gewoon.’

Wat heeft een kind nodig?

Het gaat er niet om wat een kind heeft, maar wat een kind nodig heeft. Kinderen hebben in de kern recht op drie ethische perspectieven:

1. Ik hoor erbij.
2. Ik hoor erbij zoals ik ben.
3. Ik hoor erbij zoals ik ben en ben daarin nodig.

Elk kind heeft recht op grenzeloze liefde én liefdevolle grenzen. Alleen dan ontdekt het de grens van zijn kunnen. - Ivo Mijland

Op zoek naar … wat je wilt vinden

In dit gedeelte van het boek beschrijft de auteur zes uitdagingen waar je naar op zoek moet gaan:

• Op zoek naar talent. Je gaat op zoek naar wat de leerling je te bieden heeft.
• Op zoek naar verbinding. Je kijkt naar wat een leerling nodig heeft om verbinding te kunnen maken.
• Op zoek naar verwachting. Door onze verwachtingen rond diagnoses ontstaat een self fulfilling prophecy. Ontmoet de kinderen niet in een hoek van verwachte problemen, maar van verwachte verlangens. Natuurlijk blijven er lastige situaties op school, ook als je je focust op wat je wilt zien. Maar de wereld wordt toch een beetje aantrekkelijker met positieve verwachtingen, want je ziet meer leuke dingen en je wordt milder in je blik op wat misgaat. 
• Op zoek naar jezelf. Leer over wie je zelf bent in relatie tot de ander. Want je hebt het meest moeite met leerlingen die het meest anders zijn dan jij. Communiceer vanuit de grondhouding: Ik ben oké, jij bent oké.
• Op zoek naar samenwerking met ouders. Ouders kunnen er heel verschillend instaan. Sommigen willen allerlei aanpassingen voor hun kind, terwijl anderen erg boos worden bij het horen van een diagnose. Hoe dan ook: ouders hebben een diepgewortelde loyaliteit voor hun kind, ze willen het beste voor hun kind.
• Op zoek naar je mandaat. Er zijn drie mandaten: persoonlijk mandaat (de wil-deur), professioneel mandaat (de kan-deur) en instellingsmandaat (de mag-deur).

Het laatste deel van het boek bestaat uit twaalf kansrijke oefeningen, die je kunnen helpen om positief om te gaan met diagnoses. De oefeningen helpen om je blik op de werkelijkheid te verbreden.

Tot slot

Het boek ‘Ik ben toch té gek!’ is niet voor niets een bestseller. Ivo Mijland schetst treffend wat er misgaat in de wereld van diagnoses. Hij haalt pijnlijke voorbeelden uit het nieuws aan. Maar dat niet alleen: hij zet er een positief alternatief tegenover.

Deze luxe editie is qua formaat veel groter, heeft een hardcover en is voorzien van ruim vijftig paginagrote quotes met afbeeldingen ernaast. Ivo Mijland laat zien dat diepgang en een vlotte schrijfstijl goed samen kunnen gaan. Hij kan alles zó goed verwoorden, dat ik me moet inhouden om niet alles te citeren. Een aanrader voor elke leerkracht die de uitdaging aangaat om passend onderwijs aan elke leerling te geven.

Bestellen

N.a.v. Mijland, Ivo. ‘Ik ben toch té gek!’ luxe editie, ISBN 978 90 79596 26 3, Uitgeverij Quirijn, 147 blz., 7e druk november 2016, € 24,25.

Bestellen

Het boek Ik ben toch té gek! is te bestellen via: