De impact van auditieve synthese op leesresultaten in het kleuteronderwijs

Geplaatst op 13 augustus 2024

In het kleuteronderwijs is het ontwikkelen van leesvaardigheden een cruciale stap in de cognitieve en academische groei van kinderen. Een van de sleuteltechnieken die hierbij gebruikt worden, is auditieve synthese. Deze techniek speelt een belangrijke rol bij het aanleren van de basisprincipes van lezen door kinderen te helpen de afzonderlijke klanken in woorden te combineren tot een begrijpelijk geheel. Dit artikel onderzoekt de impact van auditieve synthese op leesresultaten bij kleuters en biedt inzichten in hoe deze techniek effectief kan worden geïntegreerd in het kleuteronderwijs.

Wat is Auditieve Synthese?

Auditieve synthese is het proces waarbij kinderen leren om afzonderlijke klanken (fonemen) samen te voegen om woorden te vormen. Dit is een essentiële vaardigheid voor het leren lezen, omdat het helpt om de klanken van een woord te herkennen en samen te voegen tot een betekenisvol geheel. Voorbeeld: als een kind de klanken /b/, /a/ en /t/ hoort, kan het door auditieve synthese deze klanken samenvoegen tot het woord "bat".

Het Belang van Auditieve Synthese in het Kleuteronderwijs

Auditieve synthese is een fundamentele vaardigheid in het proces van lezen en schrijven. Het stelt kinderen in staat om:

• Woorden te Decoderen: Door klanken te combineren, kunnen kleuters woorden decoderen en lezen.
• Spelling te Begrijpen: Het helpt bij het begrijpen van de relatie tussen klanken en letters, wat belangrijk is voor correcte spelling.
• Fonemisch Bewustzijn te Ontwikkelen: Auditieve synthese draagt bij aan fonemisch bewustzijn, dat de basis vormt voor verdere lees- en schrijfvaardigheden.

Impact op Leesresultaten

Onderzoek heeft aangetoond dat auditieve synthese een significante impact kan hebben op de leesresultaten van kleuters. Enkele belangrijke bevindingen zijn:

• Verbetering van Leessnelheid en -nauwkeurigheid: Kinderen die effectief auditieve synthese gebruiken, tonen vaak verbeteringen in zowel leessnelheid als -nauwkeurigheid. Ze zijn beter in staat om woorden snel en correct te lezen, wat hen helpt bij het begrijpen van de tekst.

• Versterking van Fonemisch Bewustzijn: Door regelmatig te oefenen met auditieve synthese, ontwikkelen kleuters een sterker fonemisch bewustzijn. Dit is een voorspeller van toekomstige leesprestaties en helpt bij het aanleren van geavanceerdere leesstrategieën.

• Grotere Zelfvertrouwen in Lezen: Kinderen die succesvol zijn in auditieve synthese voelen zich vaak zelfverzekerder bij het lezen van nieuwe woorden. Dit kan hun motivatie en enthousiasme voor lezen vergroten.

Integratie van Auditieve Synthese in het Kleuteronderwijs

Het effectief integreren van auditieve synthese in het kleuteronderwijs vereist een gestructureerde aanpak. Hier zijn enkele praktische tips en technieken:

• Speelse Oefeningen: Gebruik spelletjes en activiteiten om auditieve synthese op een leuke manier aan te leren. Voorbeelden zijn klankmatch-spellen, waarbij kinderen klanken aan elkaar moeten koppelen, en het maken van woorden met behulp van klankkaarten.

• Oefeningen met Klankblending: Laat kinderen oefenen met het samenvoegen van klanken door middel van interactieve oefeningen. Begin met eenvoudige woorden en verhoog de complexiteit naarmate de kinderen vorderingen maken.

• Visuele Hulpmiddelen: Gebruik visuele hulpmiddelen zoals klankkaarten en letterblokken om kinderen te helpen de klanken visueel te koppelen. Dit kan de auditieve oefeningen ondersteunen en visuele versterking bieden.

• Voorlezen en Herhalen: Integreer auditieve synthese in voorleesmomenten door de klanken van woorden hardop te articuleren en kinderen te laten mee-lezen. Herhaling van klanken en woorden helpt bij het consolideren van de leerstof.

Differentiatie en Aanpassing aan Individuele Behoeften

Elke kleuter leert in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier. Differentiatie in de toepassing van auditieve synthese kan helpen om tegemoet te komen aan de diverse behoeften van leerlingen:

• Aanpassen van Moeilijkheidsgraad: Begin met eenvoudige klanken en woorden voor kinderen die moeite hebben met auditieve synthese en verhoog geleidelijk de moeilijkheidsgraad naarmate hun vaardigheden verbeteren.

• Individuele Begeleiding: Bied gerichte ondersteuning aan leerlingen die extra hulp nodig hebben. Dit kan door middel van één-op-één sessies of kleine groepsactiviteiten waarbij meer persoonlijke aandacht wordt gegeven.

• Gebruik van Technologie: Overweeg het gebruik van educatieve apps en software die zijn ontworpen om auditieve synthese te bevorderen. Deze tools kunnen interactieve en gepersonaliseerde leerervaringen bieden.

Evaluatie en Monitoring van Vooruitgang

Het regelmatig evalueren van de voortgang is cruciaal om de effectiviteit van auditieve synthese in het kleuteronderwijs te waarborgen. Enkele methoden om de voortgang te monitoren zijn:

• Observaties: Observeer hoe kinderen auditieve synthese toepassen tijdens leesactiviteiten en hun reacties op oefeningen. Let op hun vermogen om klanken te combineren en woorden correct te lezen.

• Leestoetsen: Gebruik leestoetsen en assessments om de voortgang van auditieve synthese te meten. Dit kan helpen om te bepalen of de techniek effectief is en waar extra ondersteuning nodig kan zijn.

• Feedback van Leerlingen: Vraag kinderen naar hun ervaringen en hun zelfvertrouwen bij het gebruik van auditieve synthese. Dit kan inzicht geven in hoe goed ze de techniek begrijpen en toepassen.

Betrekken van Ouders

Ouders kunnen een belangrijke rol spelen in het ondersteunen van auditieve synthese thuis. Hier zijn enkele manieren om ouders te betrekken:

• Informatie en Training: Voorzie ouders van informatie over auditieve synthese en hoe ze hun kinderen thuis kunnen ondersteunen. Dit kan door middel van ouderavonden of informatieve brochures.

• Thuisactiviteiten: Moedig ouders aan om eenvoudige auditieve synthese-oefeningen thuis te doen met hun kinderen. Dit kan hen helpen om de vaardigheden die ze op school hebben geleerd verder te ontwikkelen.

• Communicatie: Houd ouders op de hoogte van de voortgang van hun kinderen en geef hen tips over hoe ze thuis kunnen bijdragen aan de leesontwikkeling.

Conclusie

Auditieve synthese speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van leesvaardigheden bij kleuters. Door effectieve integratie van deze techniek in het kleuteronderwijs kunnen leerkrachten helpen bij het verbeteren van leesresultaten, fonemisch bewustzijn en zelfvertrouwen van leerlingen. Het gebruik van speelse oefeningen, visuele hulpmiddelen, en differentiatie kan bijdragen aan een succesvolle toepassing van auditieve synthese. Regelmatige evaluatie en ouderbetrokkenheid zijn ook essentieel voor het ondersteunen van de leesontwikkeling. Door een doordachte en gestructureerde aanpak kunnen we kleuters de fundamenten van lezen bijbrengen en hen voorbereiden op toekomstige lees- en schrijfuitdagingen.

Geraadpleegde bronnen 

• Bosman, A. & Schraven, J. (2008). Lezen en spellen: Zo leer je kinderen lezen en spellen in het speciaal basisonderwijs. Tijdschrift voor Remedial Teaching, 1, p. 26 – 29. http://www.zoleerjekinderenlezenenspellen.nl/assets/pdf/lezenenspellen.pdf
• Bosman, A.M.T. & Schraven, J.L.M. (2011). Groep 3 ontwikkeling AVI voor en na invoering ZLKLS. Retrieved: 09-07-2019. http://www.zoleerjekinderenlezenenspellen.nl/assets/pdf/Gennep_resultaten_ZLKLS.pdf
• Connelly, V., Johnston, R. & Thompson, G. B. (2001). The effect of phonics instruction on the reading comprehension of beginning readers. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal 14, p. 423 – 457. https://doi.org/10.1023/A:1011114724881
• De Graaff, S., Bosman, A.M.T., Hasselman, F. & Verhoeven, L. (2009). Benefits of Systematic Phonics Instruction. Scientific Studies of Reading, 13(4), p. 318 – 333. https://www.researchgate.net/publication/228269389_Benefits_of_Systematic_Phonics_Instruction
• Ehri, L.C., Nunes, S.R., Stahl, S.A. & Willows, D.M. (2001). Systematic Phonics Instruction Helps Students Learn to Read: Evidence from the National Reading Panel’s Meta-Analysis. Review of Educational Research, 71(3), p. 393 – 447. https://www.dyslexie.lu/JDI_02_02_04.pdf
• Hattie, J. (2009). Visible Learning: A Synthesis of over 800 Meta-Analyses relating to Achievement. London: Routledge.
• Johnston, R.S. & Watson, J. (1997). Developing Reading, Spelling and Phonemic Awareness Skills in Primary School Children. Reading, 31: p.37 – 40. https://doi.org/10.1111/1467-9345.00052
• Legrand, V. & Spoelders, M. (2005). Leessprong & directe systeemmethode (DSM): Wat vindt de leerkracht ervan? Onderwijskrant 1 35, p. 34 – 37. http://www.onderwijskrant.be/kranten/ok135.pdf
• McGeown, S.P., Johnston, R.S. & Medford, E. (2012). Reading instruction affects the cognitive skills supporting early reading development. Learning and Individual Differences 22, p. 360 – 364. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2012.01.012
• Schraven, J. (2019). Zo leer je kinderen lezen en spellen: Methodiek: Uitgangspunten. Retrieved: 11-07-2019. http://www.zoleerjekinderenlezenenspellen.nl/methodiek.htm
• Van Biervliet, P. (2015). Vlotte synthese via lettergroeplezen. Caleidoscoop 27(1), p. 14 – 21.
• Wouda, J. (2017). Hakken en Plakken, zoemen en zingen. Retrieved: 1-07-2019. https://www.heutinkvoorthuis.nl/nl/hakken-en-plakken-zoemen-en-zingen/news/42/