Meester Mark draait door

>> Meester Mark -1- direct bestellen.

Op zijn 35e maakt Mark van der Werf een carrièreswitch: van journalist naar meester. Hij ‘ruilt’ de Haagse politici in voor een klasje met jong grut: groep 3. In Meester Mark draait door doet hij met zelfspot verslag van zijn nieuwe loopbaan. Hoe vergaat het hem?

De wittebroodsweken

Meester Mark maakt een vliegende start. Hij geniet van het lesgeven, van de kinderen. Het onderwijs vréét energie, maar wat vindt hij het leuk! Elk kind is anders, sommigen hebben een bijzondere gebruiksaanwijzing, maar Meester Mark gaat de uitdaging aan. Zelfs alle dingen die erbij komen, neemt hij voor lief. ‘Ik zit op een roze wolk waar ik voorlopig niet vanaf val. Of ik de kinderen nou in hun gymschoenen duw, rietjes in pakjes Wicky steek, of mandarijnenschillen los pulk; ik doe het allemaal met evenveel plezier.’(blz. 23)

Naast het lesgeven in groep 3, moet Mark ook zijn lesbevoegdheid halen op de PABO. Daar is hij beduidend minder enthousiast over: ‘Geen moment heb ik het gevoel dat ik op de PABO een betere leerkracht word. Maar met gepruts kun je er kennelijk wel prima cijfers halen. Er is slechts één voorwaarde: een cruciale. (blz. 69) Die voorwaarde is reflectie. Reflecteren op alles wat je wilt, denkt, doet en voelt. Al lever je broddelwerk in, zolang je er goed op reflecteert, krijg je alsnog een voldoende. Sterkte-zwakteanalyses, persoonlijke ontwikkelingsplannen; het zal Mark een zorg zijn. Als hij zijn papiertje maar krijgt.

Orde houden

In groep 3 heeft Mark veel steun aan zijn collega, die hem coacht. Ze houdt hem zoveel mogelijk uit de wind en neemt hem aardig wat werk uit handen. In zijn tweede jaar krijgt hij groep 7. Dan wordt hij in het diepe gegooid. Hij komt er steeds meer achter dat ‘dromen, durven, doen’ niet zo makkelijk is als het lijkt.

Hij beschrijft op een vlotte manier hoe lessen verlopen. Hoe drie man sterk een onhandelbare leerling - inclusief meubilair - het lokaal uittillen. Niet één keer, nee, regelmatig. Als deze leerling van school is, lijkt het éven iets beter te gaan. Maar niet voor lang. En dan te bedenken dat het lesgeven niet het enige is…

Bureaucratie

Helaas, schrijft Meester Mark, heb ik me verkeken op de bureaucratie in het onderwijs. Alles moet vastgelegd worden; elke opmerkelijke uitspraak van leerlingen, elk telefoongesprek. ‘Zodra een praatje met vader of moeder ‘goedemorgen’ overstijgt, wordt ik geacht daarvan een schriftelijke weergave te geven’. (blz.114)

Dat is niet het enige. Van elke leerling moeten de ‘zeven sociaal emotionele dimensies’ ontrafelt worden in het pedagogisch expertsysteem ZIEN!’. Na het beantwoorden van honderden vragen komt er een scoreformulier uitrollen. Daar staan precies de dingen op, waar Mark zelf ook al achter was gekomen.

En daarbij komen nog het bouwoverleg, de teamvergaderingen en de werkgroepen. Vergaderingen over van alles en nog wat: traktaties, schoolfruit, de normjaartaak, arrangementenplanningen. Al deze vergaderingen zorgen ervoor dat het nakijkwerk vaak doorschuift naar huis.

Twijfel

Heb ik wel de goede keus gemaakt? vraagt Mark zich af. Als hij nadenkt hoe hij zou willen zijn voor de klas, dan is hij daar mijlenver van verwijdert. ‘Ik wil graag boeiende lessen bedenken, maar verzuip in de toets- en groepsanalyses, gespreksverslagen, vergaderingen. Ik wil graag alle kinderen de aandacht geven die ze verdienen, maar bekommer me vooral om de moeilijke gevallen, die hun opgaven slecht maken of zich slecht gedragen’ (blz.156).

Afgehaakt

Mark dacht een beroep gevonden te hebben dat hij erg leuk zou vinden en waar hij erg goed in zou worden. Maar binnen twee jaar weet hij dat hij zich vergist heeft. Aan lesgeven heeft hij geen hekel. ‘Maar lesgeven, leerde ik in de loop der tijd, is slechts een van de vele taken van een leerkracht. Ik was ook een politieagent die losgeslagen leerlingen in de hand probeerde te houden, een ambtenaar die metershoge dossiers moest produceren, enz. (…) Vandaar mijn besluit: Het onderwijs past niet bij me. Het vergt ook moed om dát te zeggen; misschien wel meer dan om tegen beter weten in vol te houden.’ (blz. 195/196).

Hoe houden andere leerkrachten vol?

Na het verschijnen van Meester Mark draait door krijgt de auteur veel reacties. Reacties van leerkrachten die net als hij afgehaakt zijn, maar ook van leerkrachten die het toch volhouden in het onderwijs. Hoe doen zíj dat? Daarover gaat het tweede boek van Mark van der Werf: Meester Mark vraagt door. 

Tot slot

Meester Mark draait door is op veel punten erg herkenbaar. Het laat zien dat de bureaucratie in het onderwijs doorgeslagen is. Dat er steeds meer van leerkrachten gevraagd wordt en dat hun werk nooit klaar is. Sterker nog, dat velen niet meer toekomen aan het ontwerpen van boeiende lessen. 

Het boek is vlot geschreven, het leest als een trein en staat vol smeuïge anekdotes. Via de onderstaande link kun je het eerste hoofdstuk lezen. Dit boek zet je aan het denken: Is het schrijven van zoveel plannen zinvol? Kan vergaderen niet effectiever? In Meester Mark draait door is de auteur ongenuanceerd negatief over de bureaucratie, in Meester Mark vraagt door laat hij zien dat het ook zinvol kan zijn om dingen vast te leggen. Het is daarom goed om beide delen te lezen. Ik kan ze zeker aanraden.

Bestellen

N.a.v. Mark van der Werf, Meester Mark draait door.Ten onder in het onderwijs, 2014, 200 blz., ISBN 978 90 5594 980 9, Uitgeverij Scriptum, Schiedam, € 16,00, 

Bestellen

Het boek Meester Mark -1- is te bestellen via: